Świeccy mu się naśmiewali, Za prawego ji wiłę mieli; Ale gdy przydzie dzień sądny, Gdzie się nie skryje żadny, Uźrzą mądrzy tego świata, Iż dobra boska odpłata; Chowali tu żywot swoj ciasno, Alić jich sirca nad słońce jasno; Jidą w niebieskie radości, A nie w piekielne żałości. Co nam pomogło odzienie Albo obłudne jimienie, Cośmy się w niem kochali, A swe dusze za nie dali? Przeminęło jak obłoki, A my jidzim przez otwłoki. Jinako morzę złe mnichy, Ktorzy mają zakon lichy, Co z klasztora uciekają. A swej wolej pożywają. Gdy mnich pocznie dziwy stroić, Nikt go nie może ukoić; Kto chce czynić co na świecie, Zły mnich we wszytko się miece. Jestli wsiędzie na szkapicę, Wetknie za nadra kapicę, Zawodem na koniu wraca, A często kozielce przewraca. Kiedy mnich na koniu skacze, Nie weźrzałby na nalepsze kołacze; Umaże się jako wiła. Wżdy mu ta rzecz bardzo miła. Gdy piechotą jimie biegać, Muszę mu naprzod zabiegać. Azaż ci ji czarci niosą, Jedwo ji pogonię z kosą! Nie dba, iż go kijem biją, Zawod biega z krzywą szyją; A drugdy mu zbiją plece, A wżdy się w niem coś złego miece - A wżdy za niem biegać muszę, Aż z niego wypędzę duszę. Mowię to przez kłamu, wierę, Dam ji czartom na ofierę. Kustosza i przeora Wezmę je do swego dwora; Z opata zejmę kapicę, Dam komu na nogawicę; Z szkaplerza będą pilśnianki, Suknia będzie pachołkom na lanki; Odejmę mu torłop kuni, A nie wiem, gdzie się okuni; Odejmę mu kożuch lisi I płaszcz, co nazbyt wisi. Koniecznie mu zejmę infułę I dam za szyję poczpułę. Magister dicit: Chcę cię pytać, Śmirci miła, By mię tego nauczyła Panie, co czystość chowają, Jako się u Boga mają? Mors respondit: Azaś nie czytał świętych żywota, Co mieli ciężkie kłopoty: Jako panny mordowano, Sieczono i biczowano, Nago zwłoczono, ciało żżono I pirsi rzezano - Potem do ciemnice wiedziono, Niektore głodem morzono, Potem w powrozie wodzono, Okrutnemi dręcząc mękami, Targano je osękami. Ja się temu dziwowała, strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnijNa podstawie tekstu : rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią 1. Jaki istnieje związek między formą wstępu a jego założeniami ideowymi? 2.Co oznacza wg cb w tym kontekście określenie'' Mistrz''? Jak przystaje ono do zachowania Polikarpa i jego roli w rozmowie? 3.
Profesor Wiesław Wydra z Instytutu Filologii Polskiej UAM w Poznaniu dokonał niezwykłego odkrycia – w jednej z europejskiej bibliotek uniwersyteckich znalazł nieznane wcześniej drukowane wydanie „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” z 1542 roku, jednego z polskich zabytków piśmiennictwa. O przełomowym dla polskiej literatury odkryciu poinformował na swojej stronie internetowej Instytut Książki. „W odróżnieniu od znanej dotąd wersji dialogu z rękopisu płockiego przekaz ten zachował się w całości. To najważniejsze wydarzenie w polskiej filologii w ostatnich latach” – czytamy w komunikacie. Doniosłe odkrycie nie umknęło uwadze premiera. „Brakujący fragment arcydzieła polskiej literatury średniowiecznej odnaleziony! Dzięki prof. W. Wydrze doczekamy się pełnego wydania »Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią«. Dowiemy się jakie jest jej oryginalne zakończenie i czy jest tak optymistyczne jak można się spodziewać” – napisał na Twitterze Mateusz Morawiecki. twitter „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest jednym z najbardziej znanych zabytków średniowiecznego piśmiennictwa. Wersja, którą dotychczas znaliśmy, to rękopis z Biblioteki Katedralnej w Płocku wykonany przez nieznanego kopistę około 1463 roku. W liczącym około pół tysiąca wersów utworze brakowało zakończenia. Ne jest to oryginał, ten bowiem nie zachował się. Sam tekst wzorowany jest najprawdopodobniej na XII-wiecznym wierszu Dialogus mortis cum homine i jego późniejszych przekładach. Szansę na poznanie arcydzieła w całości przynosi odkrycie prof. Wiesława Wydry z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Edycja krytyczna „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” z 1542 roku ukaże się nakładem Wydawnictwa Poznańskie Studia Polonistyczne jesienią. Czytaj też:Na Mazurach odkryto zakopany w 1945 roku „skarb von Finckensteinów” Źródło: / Instytut Książki
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią - opracowanie; Matura ustna z języka polskiego; Człowiek średniowieczny wobec spraw ostatecznych. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Legendy o świętym Aleksym. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Streszczenie Wierszowany dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią rozpoczyna się od sceny modlitwy mistrza w kościele, kiedy to prosi Boga o możliwość spotkania ze Śmiercią. Wtedy znikają wszyscy ludzie otaczający Polikarpa i staje on twarzą w twarz z odrażającą kobiecą postacią, dzierżącą w ręku kosę – swój odwieczny atrybut. Przerażony tym widokiem mistrz wije się u jej stóp, nie mogąc się zebrać na żadne rozsądne pytanie. Dopiero zapewnienia ze strony Śmierci, że nie przyszła tym razem zabrać go ze świata żywych sprawiają, że Polikarp podnosi się z ziemi i zadaje pierwsze nieporadne pytanie o pochodzenie Śmierci. Na to jego rozmówczyni przedstawia historię stworzenia przez Boga pierwszych ludzi, którzy zdradliwie sięgnęli po jabłko z zakazanego drzewa. To właśnie w tym owocu znajdowała się ukryta Śmierć i wraz z ugryzieniem jabłka przez Ewę, wydostała się na zewnątrz. Zyskując od Boga swą niezwykłą moc, od tej pory Śmierć zaczęła pozbawiać ludzi życia. Kolejne pytanie Polikarpa, tym razem o możliwość przekupienia Śmierci darami, rozdrażnia jego potworną rozmówczynię, która zapewnia, że jej kosa i tak dosięgnie każdego, bez względu na jego pochodzenie, płeć, stanowisko i stopień zamożności. Żadne dary na nic się tu nie przydadzą. Przy okazji Śmierć nie szczędzi krytyki ludziom różnych stanów, którzy jej zdaniem popełniają najwięcej godnych pogardy przewinień. Szczególnie potępiani przez nią są nieuczciwi, przekupni sędziowie oraz skłonny do pijaństwa i obżarstwa kler, któremu przeciwstawia Śmierć pokornych mnichów, wiernych przykazaniom i regułom zakonu. To właśnie oni, a także wszyscy inni pobożni, uciskani i pokorni, uznawani za życia za głupich i naiwnych, otrzymają zapłatę w Niebie, a sama śmierć będzie dla nich łagodna – tego uczy mistrza jego rozmówczyni. Plan wydarzeń 1. Modlitwa mistrza Polikarpa w kościele, z prośbą o możliwość ujrzenia Pojawienie się Śmierci:– opis Śmierci,– przerażenie mistrza,– opisanie przez zjawę spotkania z nią w godzinę śmierci, które nie ominie Podniesienie się mistrza z posadzki i zapytanie Śmierci o jej Opowieść o narodzinach Śmierci w momencie zerwania przez Ewę jabłka w Pytanie Polikarpa o możliwość przekupienia Zapewnienie Śmierci, iż jej kosa dosięgnie Krytyka niesprawiedliwych, pysznych i bogatych oraz pochwała sprawiedliwych, pokornych i Zapewnienie, że żyjący zgodnie z wolą Boga odchodzą z tego świata bez żalu i cierpienia. Rozwiń więcej
„Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią” O Śmierci. Prolog. Panie Wszechmogący, Nad wszystkie stworzenia większy, Pomóż mi to dzieło ułożyć, Bym je mógł pilnie wytłumaczyć, Ku twej chwały rozmnożeniu, Ku ludzkiemu polepszeniu! Wszyscy ludzie, posłuchajcie, Okrutność śmierci poznajcie! - Wy, co ją za nic nie macie,Wskaż części utworu nawiązujące do motywu tańca śmierci. W sztuce średniowiecza najpierw przedstawiano śmierć w postaci odrażających, rozkładających się zwłok niewieścich z kosą w ręce, jak w utworze Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (bo obraz rozkładającego się ciała najpełniej przedstawiał ideę przemijania i grozy śmierci), w późniejszym okresie jako ohydny ludzki szkielet, kościotrup, a w końcowej fazie średniowiecza w rzeźbie i malarstwie pojawił się motyw tańca śmierci (franc. danse macabre) ludzki szkielet, zajmujący centralny punkt obrazu, szczerzy w uśmiechu i jako przerażający wodzirej prowadzi taneczny wód, w którym uczestniczą przedstawiciele różnych stanów i zawodów, złączeni ze sobą rękami, zespół żywych i umarłych w obrazie tym podkreślano przekonanie, że w obliczu śmierci wszyscy są równi. Morzę wszystko ludzskie plemię Morzę mądre i też wiły: W tym skazuję swoje siły, I chorego, i zdrowego Zbawię żywota kazdego: lubo stary, lubo młody, Każdemu ma kosa zgodzi: Bądź ubogi i bogaci Szwytki ma kosa potraci. Wszytki moja kosa skarżę; Panie i tłuste niewiasty, Co sobie czynią rozpusty , Mordarze i okrutniki, Ty posiekę nieboszczyki; Dziewki, wdowy i mężatki Posiekę je za jich niestatki. ⭐⭐⭐⭐⭐ Polikarpus, tak wezwany, Mędrzec wieliki, mistrz wybrany, Prosił Boga o to prawie, By uzrzał śmierć w jej postawie. Gdy się moglił Bogu wiele, Ostał
Karta tytułowa dzieła Śmierci z Mistrzem dwojakie gadania... (Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią), wydanego nakładem Macieja Scharffenberga. Źródło: W jednej z europejskich bibliotek uniwersyteckich profesor Wiesław Wydra z UAM w Poznaniu odnalazł nieznane dotąd wydanie "Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" z 1542 roku. W odróżnieniu od znanej dotąd wersji dialogu, ten zachował się w całości - podał Instytut jednej z europejskich bibliotek uniwersyteckich odnaleziono nieznane drukowane wydanie "Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" z 1542 roku, opublikowane w Krakowie przez Macieja Szarfenberga. Odkrycia dokonał profesor Wiesław Wydra z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. "W odróżnieniu od znanej dotąd wersji dialogu z rękopisu płockiego przekaz ten zachował się w całości. To najważniejsze wydarzenie w polskiej filologii w ostatnich latach" - podaje Instytut Książki. Znalezisko doczeka się opracowania krytycznego - ukaże się ono jesienią nakładem Wydawnictwa Poznańskie Studia Polonistyczne. Przedmiotem zainteresowań znalazcy starodruku prof. Wiesława Wydry są historia literatury i książki w średniowieczu i wczesnym okresie nowożytnym, badania nad pieśniami w późnym średniowieczu, a także edycja nieznanych lub niewydanych utworów polskich z tego okresu. Profesor jest również znawcą inkunabułów i starych druków. "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią", liczący około pół tysiąca wersów utwór jest chyba najbardziej po "Bogurodzicy" znanym polskim tekstem średniowiecznym. Jego autorstwo przypisuje się Mikołajowi z Mierzyńca, kanonikowi płockiemu, który napisał go prawdopodobnie na początku XV wieku. Oryginał nie zachował się. Około roku 1463 nieznany kopista przepisał większą część utworu, poza zakończeniem (znane nam dziś ostatnie wersy dialogu to XIX-wieczna rekonstrukcja na podstawie rosyjskich przekładów utworu z XVI wieku). Ten tekst dialogu został odnaleziony w latach 80. XIX wieku przez Wojciecha Kętrzyńskiego w jednym z rękopisów Biblioteki Katedralnej w Płocku. Polski autor wzorował się na łacińskich pierwowzorach dialogów ze śmiercią, które obrazowały równość wobec niej wszystkich ludzi - od papieża po żebraka, ulotność i marność dóbr doczesnych. Zazwyczaj w tego typu utworach przedstawiano satyryczny obraz wszystkich stanów społecznych - tak też jest i w polskim "Dialogu Mistrza Polikarpa..". Tekst dialogu należy do najczęściej analizowanych utworów w literaturze staropolskiej, wciąż jednak odkrywa nowe tajemnice. Jacek Sokolski z Uniwersytetu Wrocławskiego w artykule "Jako samojedź krzywousta" (Pamiętnik Literacki" 2017) stawia tezę, że wizerunek śmierci w polskim tekście wzorowany jest na obrazie chorego na trąd. Spośród innych tego typu utworów polska wersja dialogu wyróżnia się bardzo rozbudowanym opisem personifikowanej Śmierci. W znanych wersjach łacińskich temat ten potraktowano zdawkowo: rozmówczyni Polikarpa wygląda strasznie, jest blada i przepasana płachtą, w ręce trzyma kosę. W polskiej wersji Śmierć nie jest szkieletem jak na wizerunkach z Zachodu Europy, można nawet poznać jej płeć - jest kobietą, o czym mówi fragment gdy Mistrz Polikarp, modląc się w kościele "Uźrzał człowieka nagiego,/ Przyrodzenia niewieściego, /Obraza wielmi skaradego/ Łoktuszą przepasanego". Dalej mamy inne szczegóły - postać jest "chuda, blada" i ma "żółte lice" - charakterystyczny objaw trądu, podobnie jak połysk skóry twarzy (śmierć "Łszczy się jako miednica"). Fragment "Upadł ci jej koniec nosa,/ Z oczu płynie krwawa rosa" badacz interpretuje jako opis zmian w trądzie, kiedy zaatakowane zostają tkanki twarzy, podobnie jak wersy: "Nie było warg u jej gęby,/ Poziewając skrżyta zęby". "Niewykluczone, iż XV-wieczny wierszopis zetknął się z chorymi na trąd, ponieważ właśnie w jego czasach w Polsce mamy do czynienia ze szczególnym nasileniem tej budzącej powszechnie lęk i odrazę choroby, która wcześniej spowodowała ogromne spustoszenia na zachodzie Europy" - konkluduje Sokolski. PAP - Nauka w Polsce, Agata Szwedowicz aszw/ pat/ jjj/
Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią to najdłuższy zachowany średniowieczny wiersz polski. Stanowi realizację charakterystycznych dla epoki motywów: mówi o m
Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią - wiadomości wstępne Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (bądź Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią) to jeden z najbardziej znanych zabytków średniowiecznego piśmiennictwa. Tekst utworu zapisano między 1463 a 1465 rokiem w rękopisie Biblioteki Seminaryjnej w Płocku (tym samym w którym znajdowała się Skarga umierającego). Nie znamy autora utworu, ale wiadomo, że Dialog... ma swój łaciński (prozaiczny) pierwowzór pt. Dialogus... więcej Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią - streszczenie Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią liczy aż 498 wersetów, z których 80% zapisana została ośmiozgłoskowcem. W płockim rękopisie brakuje zakończenia, które znamy częściowo z rosyjskich przekładów tekstu. Utwór – jak wskazuje sam tytuł - został rozpisany na kwestie: upersonifikowanej Śmierci (Mors) oraz mędrca o imieniu Polikarp (Magister). Znany nam obszerny fragment utworu można podzielić na trzy części: 1.... więcejMotyw śmierci w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią Dominującym tematem w Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią jest śmierć ukazana jako siła wszechpotężna i niepokonana. Utwór ten cechuje się niezwykła plastyką opisów, za pomocą których została zobrazowana śmierć i jej ofiary. Przywołany zostaje tutaj bardzo popularny w średniowiecznej ikonografii i literaturze motyw tańca śmierci, który przedstawia upersonifikowaną Śmierć (początkowo w postaci rozkładającego się trupa,... więcej Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragment) Gospodzinie wszechmogący, Nade wszytko stworzenie więcszy, Pomoży mi to działo słożyć, Bych je mogł pilnie wyłożyć Ku twej fały rozmnożeniu, Ku ludzkiemu polepszeniu! Wszytcy ludzie, posłuchajcie, Okrutność śmirci poznajcie! - Wy, co jej nizacz nie macie, Przy skonaniu ją poznacie. Bądź to stary albo młody Żadny nie ujdzie śmiertelnej szkody; Kogokoli śmierć udusi, Każdy w jej szkole być musi; Dziwno się swym żakom stawi, Każdego... więcej
Aleksym - streszczenie krótkie. Utwór opisuje życie Aleksego, syna zamożnych Rzymian - Eufamijana i Aglijas. Mimo obiecującej przyszłości i ślubu z córką cesarza, Famijaną, Aleksy postanawia porzucić bogactwo i wygodę, aby oddać się służbie Bogu. W noc poślubną opuszcza żonę, dzieli się majątkiem z biednymi i wyrusza w
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią streszczenie, opracowanie, PODCAST „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest jednym z ważniejszych dzieł. Ukazuje średniowieczną ideę śmierci oraz jej danse macabre. Streszczenie wraz z opracowaniem i problematyką podsyłamy poniżej. Przeczytaj albo posłuchaj. Słuchaj Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią Spis treściRozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią – najważniejsze informacjeRozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią: streszczenieI na koniec kilka słów dla ambitnych Śmierć nie jest fajnym tematem. Jednak nie da się od niego uciec. Nieważne, czy pójdzie się do kina na film, otworzy książkę lub włączy grę komputerową. Motyw śmierci przejawia się nieustannie w mniej lub bardziej przerażający sposób. Tak jest teraz. A pomyśl przez chwilę, jak to musiało wyglądać w średniowieczu. Ludzie nie żyli tak długo, jak dzisiaj, średnia długość życia była więc zdecydowanie krótsza. Ponadto głód, epidemie oraz choroby były na porządku dziennym. Ludzie widzieli, że ich bliscy odchodzą. Dlatego w średniowieczu tak mocno rozwinęło się chrześcijaństwo oraz wiara w Boga. Dla ludzi istniało dobro i zło. Dobro, czyli prawda, piękno lub miłość, kojarzono z Bogiem. Zło w postaci kłamstwa, nienawiści, rozpusty oraz cierpienia łączono z Szatanem. Zdawano sobie sprawę z kruchości żywota, tego, jak szybko przemija. Wiara w Boga pozwalała mieć nadzieję na dobre i wieczne życie. Śmierć była i jest tajemnicą, tematem dla wielu fascynującym. Motyw śmierci w średniowieczu był tym bardziej popularny – przejawiał się w sztuce pisanej, malarstwie i wielu innych dziedzinach. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest jednym z najdłuższych wierszy średniowiecznych, składa się z ponad pięciuset wersów. W utworze całkiem barwnie pokazany został obraz społeczeństwa. Autor opisuje zarówno biedotę, jak i bogaczy, chłopów i panów, panie bardziej i mniej moralne. Każda z tych osób ma za swoim uchem diabełka, który podpowiada, co zrobić, by jeszcze bardziej zgrzeszyć. Przeczytaj albo posłuchaj tego nagrania do końca, a dowiesz się, jakie motywy są najważniejsze w lekturze i gdzie jeszcze można je odnaleźć. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią – najważniejsze informacje „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” powstała w czasach średniowiecza, czyli wtedy, kiedy walczyli rycerze. Nie sposób podać konkretnej daty, ale szacuje się, że były to lata tysiąc czterysta sześćdziesiąt trzy – tysiąc czterysta sześćdziesiąt pięć, czyli piętnasty wiek. Warto zapamiętać, że omawiany utwór jest przeróbką łacińskiego tekstu napisanego w czternastym wieku. Co ciekawe, jest to przeróbka o wiele lepsza od oryginału, co dzisiaj rzadko się zdarza. Autor wiersza jest nieznany. Nie martw się więc, że ucieknie ci jego nazwisko. Możesz z czystym sercem powiedzieć, że wiersz „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią” jest dziełem anonimowego twórcy. Utwór jest wierszowanym dialogiem, a dokładniej wierszem zdaniowo-rymowym. Pokrótce można powiedzieć, że jest po prostu dialogiem. Zalicza się do utworów moralistyczno-dydaktycznych, czyli takich, które mają czegoś uczyć i zmuszać do refleksji. Bohaterowie to oczywiście Mistrz Polikarp oraz Śmierć. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią: streszczenie „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest utworem długim i trudnym w zrozumieniu. Jednak nas interesuje najważniejszy fragment, czyli spotkanie dwójki tytułowych bohaterów. Ciekawski Mistrz Polikarp (bo jak nazwać kogoś, kto ma takie życzenie?) prosi Boga o możliwość porozmawiania ze Śmiercią. On jako człowiek uczony, pragnący zgłębiać tajemnice świata, jest ciekaw, jak wygląda coś, co odbiera ludziom żywot. Po zakończeniu mszy świętej pozostaje w kościele i żarliwie się modli. W końcu Bóg wysłuchał jego prośby i oczom Polikarpa ukazała się Śmierć. Dzięki personifikacji śmierci, czyli nadaniu jej ludzkich cech, mistrz Polikarp zyskał szansę porozmawiania z nią jak równy z równym. Ale to nie było takie proste… Domyślasz się może, jak zareagował Polikarp? Otóż to. Od razu schudł trzy kilo i zbladł na twarzy. Śmierć była przerażająca: naga, blada, z żółtymi licami. Polikarp padł na ziemię sparaliżowany. Dopiero po chwili dotarło do niego, co zobaczył i z czym ma do czynienia. Skoro Bóg wysłuchał jego prośby, bohater przemógł się i zaczął rozmowę. Był bardziej zestresowany niż niejeden uczeń przy odpowiadaniu przy tablicy, a Śmierć miała ubaw jak niejeden nauczyciel. Kostucha opowiadała trochę o swoich rodzicach. Jak myślisz, kim są rodzice Śmierci? Bóg? Kosmos? Może jakaś inna propozycja? Śmierć zrodziła się w chwili, kiedy Ewa skuszona namową węża zerwała jabłko z drzewa poznania dobra i zła. Był to pierwszy grzech, którego skutkiem było narodzenie się Śmierci. Sama Kostucha jest najlepszych przyjacielem Szatana, tego typa, który siedzi w piekle i czeka na kolejne grzeszne dusze. Tu naprawdę trzeba uważać, bo Śmierć obserwuje wszystkie grzechy (pamiętaj, by na pasach przechodzić na zielonym świetle, a sąsiadom zawsze mówić „dzień dobry”) i wymyśla różne, zatrważające kary. Jak dobrze wiesz, ten kto żyje cnotliwie, nie ma powodu bać się Śmierci. Dla niej nie ma frajdy ze ścinania głowy dobrym ludziom, oni nie muszą się jej obawiać, pójdą do nieba. Kostucha jest jednak dumna, że zabiera wszystkich: i chorych, i zdrowych, i biednych, i bogatych. Wymienia ludzi najróżniejszych profesji, potwierdzając przy tym, że nie istnieją żadne sposoby ani żadne bogactwa, które są w stanie zahamować działanie jej kosy. Kostucha po prostu wykonuje swoją robotę, dostaje zlecenie i musi je zrealizować. Targety same się przecież nie zrobią, a szef z góry ciśnie. Chwali się nawet, że zabiła Goliata, Judasza i Annasza. Dla niej nawet tak ikoniczne postaci nie były wyzwaniem. W całej swojej karierze był jeden wyjątek. Tylko jedna osoba zdołała zmartwychwstać. Chrystus jako jedyny umknął Śmierci i powstał z grobu po trzech dniach. Pewnie zastanawiasz się teraz, jak należy rozumieć ten wiersz. Przede wszystkim zwróć uwagę na tytułowych bohaterów. Z jednej strony mamy uczonego i obeznanego w świecie Mistrza, z drugiej zaś pojawia się przerażająca Śmierć. W dialogu postaci można zauważyć mini wykład. Jeśli chcesz się czegoś nauczyć, to zwracasz się do kogoś doświadczonego i zadajesz mnóstwo pytań. Podobnie jest tutaj. Polikarp zadaje Śmierci pytania, na które dostaje odpowiedzi zmuszające go do refleksji. Postaraj się zapamiętać takie wyrażenie jak egalitaryzm. W tym wierszu oznacza zrównanie wszystkich ludzi wobec Śmierci. Przyjdzie ona do króla, do pazia i do piekarza. Jej filozofią jest wyzwolić ludzi z marnego życia. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią: opracowanie Aby uporządkować wszystkie informacje, zwróć uwagę na to, jakie motywy można zauważyć w tym utworze. Motyw danse macabre „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest doskonała jako motyw danse macabre. Był on bardzo rozpowszechniony w średniowiecznej literaturze. Serio, to musisz zapamiętać. A czym dokładnie jest ten motyw? Danse macabre tłumaczy się z języka łacińskiego jako taniec śmierci. Jeśli spojrzałbyś na średniowieczne obrazy, zobaczyłbyś śmierć (nie martw się, na pewno byś ją rozpoznał, przecież to szkaradny szkielet) zapraszającą do wspólnego tańca ludzi. Znaleźliby się tam wszyscy – począwszy od prostych rymarzy czy piekarzy, przez szlachtę, królów, a na papieżu skończywszy. Danse macabre w literaturze wygląda zupełnie tak samo. Różnicą jest oczywiście forma przekazu. Zamiast obrazu jest szczegółowy opis tańca ludzi wszelkich profesji ze Śmiercią. To kolorowy korowód, do którego jak się już dołączy, to nie ma odwrotu. Zapytasz, czemu to służyło? Motyw danse macabre przypominał ludziom, że śmierć jest nieunikniona i dotknie każdego. Nieważne, czy jesteś bogaty, czy biedny. Nie ma znaczenia, czy urodziłeś się jako pan, czy jako paź. Dla Śmierci nie jest istotne, czy masz zdjęcie z papieżem, czy z Justinem Bieberem. Po prostu jesteś dla niej następnym zleceniem. Motyw roztańczonego korowodu ze Śmiercią służył też pokrzepieniu. Wiesz, jak to jest patrzeć na bogate życie gwiazd i poczuć ukłucie zazdrości. Nie każdy może przecież kupić sobie prywatną wyspę jak Bruce Willis, jeździć Teslą od Elona Muska czy chociażby dostać samochód na osiemnastkę. Wtedy w średniowieczu nie marzono tak szeroko – tam królowały potrzeby w postaci bochenka chleba i chwili odpoczynku. To właśnie ludziom z najniższych klas społecznych motyw danse macabre dostarczał namiastki poczucia sprawiedliwości i równego traktowania. W „Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” motyw danse macabre został trochę rozszerzony. Dołożono do niego aspekt moralny. Z racji tego, że Śmierć przyjdzie do wszystkich, pojawia się refleksja, by zacząć żyć dobrze, skoncentrować się na Bogu oraz niesieniu innym ludziom pomocy. Motyw vanitas „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” zawiera także motyw vanitas. On również był niezwykle popularny w dziełach średniowiecznych. Być może już go nawet kojarzysz. Samo vanitas z języka łacińskiego oznacza marność. Marne jest to życie, te całe bogactwa, rozkosze, obżarstwo i pijaństwo. Jak masz pieniądze, to jeździsz Ferrari, jesz małże i kalmary oraz degustujesz najlepsze herbaty świata, ale… i tak umrzesz. I właśnie o to chodzi w średniowiecznym motywie vanitas. Śmierć jest nieuchronna i przyjdzie po każdego. Radość z życia to chwila, która przeminie. Nim się obejrzysz, będzie jego koniec. Dlatego, jeśli ktoś zapyta cię, z czym kojarzyć „Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, śmiało odpowiedz: memento mori, czyli „pamiętaj o śmierci”! Motyw mistrza Za dużo już tych motywów? Postaraj się posłuchać jeszcze o jednym, jest on dość prosty do zapamiętania. Motyw mistrza tyczy się tytułowego bohatera. Jak wiesz, mistrz Polikarp jest człowiekiem uczonym i doświadczonym, rzekomo przewyższającym innych. Ale co robi mistrz Polikarp w starciu ze Śmiercią? Uginają mu się kolana! Jest przerażony, odbiera mu mowę na widok Kostuchy. Widzisz więc, że nawet ktoś, kto jest mistrzem, kto jest oczytany oraz ma olbrzymią wiedzę życiową, wymięka, jeśli spotyka się z czymś tak potężnym. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią: podsumowanie O czym musisz pamiętać koniecznie? Przede wszystkim „Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” kojarz z łacińskim powiedzeniem memento mori, czyli „pamiętaj o śmierci”. Z pewnością nieraz słyszałeś je w związku z przeciwstawnym carpe diem,(czytaj: karpe djem) powiedzeniem oznaczającym „chwytaj dzień”. Średniowieczny wiersz jest po prostu o śmierci, o tym, że każdy z nas umrze i o tym, że Kostuchy nie da się niczym przekupić. Dla niej życie na ziemskim świecie to marność, za nic ma ludzi, ich słabości czy nawet gorącą miłość Romea i Julii. Dostała zlecenie, które realizuje jak pracownik roku. To ona zapewnia branży pogrzebowej i nagrobkowej ciągłe dostawy klientów. Postaraj się także zapamiętać, że omawiany utwór jest wierszem, w którym wszystko obraca się wokół tytułowych bohaterów. Świetnie będzie, jeśli podczas omawiania wspomnisz trochę o grotesce. Pamiętasz, jak mistrz Polikarp zaczął się trząść jak osika i dukać literki przed obliczem Śmierci? Jak nie wiedział, jak zadawać pytania? To są elementy wprowadzające odrobinę humoru. Jak szybki samochód musi mieć kolor czerwony, tak utwór średniowieczny musi wiązać się z pewnymi motywami. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” wiąże się z trzema: vanitas, czyli o marności życia i o tym, że nic na tym świecie się nie liczy, żadne pałace, złote klamki i pływanie z delfinami, bo śmierć przyjdzie po każdego. danse macabre, czyli kolorowy, pełen energii tańczący korowód ze Śmiercią. Taniec śmierci to częsty obraz pojawiający się w średniowiecznych utworach, w którym dostrzegamy ludzi każdej klasy. Danse macabre to też małe pocieszenie dla biednych i poniżanych – widzą oni, że śmierć będzie dla wszystkich równa i sprawiedliwa. Motyw mistrza – w utworze postać mistrza zamienia się w ucznia. Polikarp zaczyna się uczyć od Śmierci o tym, jak należy żyć. Warto też mieć z tyłu głowy, że wiersz ma charakter dydaktyczny. Poucza czytelnika o tym, że sprawy ziemskie są ulotne. Czy biedny, czy bogaty – każdy umrze. Pozycja, majątek, koneksje nie odroczą śmierci. Aspekt moralizatorski przejawia się także w tym, że to sam mistrz Polikarp staje się pilnym studentem na mini wykładzie Śmierci, która notabene ukazana została przez autora trochę komicznie – jako postać bystra, zabawna i rezolutna. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest nie tylko przestrogą, ale też dobrą zabawą dla czytelnika. I na koniec kilka słów dla ambitnych Zauważyłeś, że pomimo motywu śmierci, obracania się wokół przemijającego życia i nieuchronnie zbliżającego się końca w postaci kosy, wiersz jest groteskowy? Tak, w „Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” można znaleźć humor! Zacznijmy od tego, że nie jest to humor kabaretowy czy komediowy. Mamy tutaj do czynienia z groteską, czyli połączeniem śmiechu z przerażeniem. Są nawet elementy satyryczne. Przecież Śmierć mówi o ludzkich słabostkach i wadach. Karczmarze oszukują podczas nalewania piwa, sędziowie są przekupni, a lekarze nieuczciwi. Postać Śmierci bawi się słowem i wprawia Polikarpa w niemałe zakłopotanie. À propos samego mistrza. Powiedzieliśmy, że był uczony, doświadczony i mądrzejszy od innych, a w rozmowie ze Śmiercią to zwykły Pan Pikuś. Nic nie wie, to on pyta, to on się chce dowiedzieć, to on nagle staje się uczniem. Następuje niespodziewana zamiana ról. Nieprawdopodobne, a w tym wypadku groteskowe właśnie wydaje się, że mistrz byłby zdolny przyznać się do niewiedzy. Lektury szkolne - filmy. Ekranizacje książek, które pomogą w nauce
Bolesław Chrobry jako ideał władcy na podstawie Kroniki Galla Anonima. Poleca: 89100. Kronika polska Galla Anonima – pierwsze źródło literackie, opisujące dawne dzieje Polski – stanowiła podstawę innych podobnych dzieł. Ukształtowała myślenie o czasach bolesławowskich aż do współczesności. Dzieło odpowiada w pełni
Czym jest „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”? Streszczenie problematyki zawartej w 498 wersach to zadanie uczniów szkół średnich. Analizując budowę utworu, można przypuszczać, że był on przeznaczony do recytacji. Świadczy o tym wstęp, czyli bezpośredni zwrot do Boga (prośba o pomoc w stworzeniu dzieła) oraz do odbiorców, których autor upomina, by wysłuchali uważnie jego opowieści. Tematem rozważań jest śmierć, której wszyscy podlegają niezależnie od wieku, płci czy pochodzenia. Narrator przedstawia postaci uczestniczące w dialogu: mędrca Polikarpa oraz ukazującą mu się Śmierć. Rozmowa tych dwojga ma dać odpowiedź na dręczące ludzkość pytania na temat umierania. „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” — streszczenie Czym jest „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”? Streszczenie można zawrzeć w kilku zdaniach — to ciąg pytań zadawanych przez człowieka i odpowiedzi, których udziela Śmierć. Mistrz prosi, aby mu się ukazała, jest jednak przerażony jej widokiem. Choć sam błagał o jej zjawienie się, pada ze strachu na kolana. Mędrzec Polikarp zamienia się w ucznia, który pragnie posiąść wiedzę, zaś Śmierć staje się nauczycielką udzielającą odpowiedzi. Czego pragnie dowiedzieć się Polikarp? Przede wszystkim skąd pochodzi Śmierć, dlaczego jest tak nieubłagana w stosunku do ludzi i czy jest sposób, by ją zatrzymać? „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” — interpretacja Jakie znaczenie dla odbiorców ma „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”? Interpretacja utworu opiera się na stwierdzeniu, że moc śmierci jest nieograniczona. Nie czyni ona dla nikogo wyjątków, wszystkich traktuje jednakowo, obca jest jej litość. Ludzie – bez względu na stan, pochodzenie, wiek – są wobec niej równi. To niejedyne prawdy, jakie prezentuje „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Problematyka jest znacznie szersza. W utworze są prezentowane poszczególne grupy społeczne, co umożliwia obnażenie ich wad. Ten fragment utworu to tzw. satyra stanowa. Autor kreśli prześmiewcze portrety lekarza, sędziego, księcia, biskupa, rycerza, starca, kobiety itd. „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” — opis Śmierci Śmierć w utworze jest zaprezentowana jako postać kobiety szkaradnej, chudej, bladej. Jej ciało rozpada się, ulega powolnemu rozkładowi. W ręce trzyma kosę, na głowie ma zawiązaną chustę. Śmierć traktuje wystraszonego Polikarpa z pogardą, nieco pobłażliwie, lekceważąco. Autor chciał uwypuklić nierówność stron dialogu w utworze „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Opis Śmierci jest tak skonstruowany, by pokazać, że to ona jest górą w tym słownym starciu. Jednak nie jest pozbawiona cech typowych dla ludzi — łatwo wpada w irytację i złość, lubi straszyć wizją mąk pośmiertnych, przyjemność sprawia jej budzenie grozy. „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jako lektura Tekst dzieła miał nie tylko straszyć, ale jednocześnie bawić i pobudzać wyobraźnię. Co jeszcze warto wiedzieć o utworze „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”? Opracowanie tematu to zadanie dla pierwszych klas szkoły ponadpodstawowej — wtedy bowiem jest omawiana ta lektura. Choć tekst spełniał funkcję scenariusza teatralnego, nie zachowały się żadne materiały świadczące o takiej jego realizacji. Problematyka śmierci interesowała człowieka od zawsze, dlatego też niejeden utwór miał dać odpowiedź na najważniejsze pytania o sens życia i umierania. Jednym z takich dzieł jest właśnie „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Autor nieznany stworzył dzieło, które także i dziś jest aktualne.
Na przykład karczmarki straszyło się śmiercią, żeby nie chrzciły piwa lub szewców, żeby robili lepsze buty. "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" nie była znana dotąd w całości. Brakujący fragment odnaleziono w jednej z europejskich bibliotek w lipcu 2018 roku. W końcu po raz pierwszy w całości utwór trafił na deski teatru. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią to utwór, który pozwala nam dowiedzieć się, jakie stereotypy na temat śmierci dominowały w czasach, gdy rzeczywiście mogła ona spotkać człowieka na każdym kroku. Zacznijmy od rzeczy najprostszej – wyglądu. Śmierć w poemacie wyobrażona została jako postać kobieca o ciele będącym w zaawansowanym stopniu rozkładu. Ma pożółkłą skórę, bladą i wychudłą twarz, nie ma nosa ani zębów, a z oczu kapie jej krew. W ręku dzierży swój nieodzowny atrybut – kosę, której nie chce odłożyć ani na chwilę. Pod względem „charakterologicznym” (jeśli w ogóle można o czymś takim mówić w przypadku fizycznej postaci Śmierci) jest ona przedstawiona w sposób zaskakująco niewspółmierny z w przerażającą aparycją. W sposób wręcz ludzki. Na początku rozmowy stara się uspokoić Polikarpa, mówi mu, że nie ma się czego obawiać, ponieważ tym razem jeszcze nie przyszła po niego. Potrafi nią targnąć złość i rozdrażnienie, kiedy pytania Mistrza są przesadnie naiwne. Wreszcie zdradza zdolność do czerpania satysfakcji, co również jest cechą zbliżającą ją do człowieka, chociaż w je przypadku jest to satysfakcja z wykonywanego zawodu, czyli z odbierania ludziom życia. Wreszcie dochodzimy do kwestii najważniejszej, czyli metafizycznej. Śmierć opowiada jak wygląda jej działalność na ziemi. Poczęta i zrodzona została w wyniku sprzeniewierzenia się Adama i Ewy boskim zakazom i skosztowania owocu z Drzewa Poznania Dobrego i Złego. Od tamtej pory Śmierć pracuje nieustannie, choć w swojej pracy pozostaje tylko wykonawczynią – to Bóg decyduje kogo i w jakim momencie ma zabrać. Śmierć jest sprawiedliwa, w końcu zabierze ze sobą każdego niezależnie od weku, płci, wyznania, statusu społecznego i innych czynników. Polikarpowi zdradza jednak dodatkowo, że więcej przyjemności sprawia jej pogoń za grzesznikami i odprowadzanie ich do piekła. Śmierć zdradza również, że w momencie, kiedy dotknie już wszystkich ludzi i na ziemi nie pozostanie ani jeden żywy człowiek, ona po prostu zniknie, nie będzie już do niczego potrzebna. Śmierć w Rozmowie… jest przedstawiona w sposób groteskowy, zadaniem utworu było zdecydowanie przewalczenie paraliżującego strachu przed nieznaną siłą, która kończy życie każdego człowieka. W tym przypadku Śmierć jawi się nie jako bezrozumny żywioł mogący dosięgnąć nas bez powodu, lecz jako istota, która doskonale wie, co robi, w dodatku działa w zgodzie ze ściśle określonym planem samego Boga. Jeśli zaś żyjemy w zgodzie z jego nauką, nie mamy się czego obawiać. To w przeszłości Sienkiewicz wskazuje pewną prawdę o naszych dziejach – pokrzepienie serc. Pozytywiści zarzucali mu, że ten patriotyzm charakteryzuje się pewnym konserwatyzmem i wyższością nad innymi narodami. Orzeszkowa widząc, jak bardzo literatura Sienkiewicza pokrzepia serca Polaków, też chce pokrzepiać, ale inaczej. De Morte Prologus Gospodzinie Wszechmogący, Nade wszytko stworzenie więcszy, Pomoży mi to działo słożyć, Bych je mogł pilnie wyłożyć, Ku Twej fały rozmnożeniu, Ku ludzkiemu polepszeniu! Wszytcy ludzie, posłuchajcie, Okrutność śmirci poznajcie! Wy, co jej nizacz nie macie, Przy skonaniu ją poznacie, Bądź to stary albo młody, Żadny nie ujdzie śmiertelnej szkody; Kogoli śmierć udusi, Każdy w jej szkole być musi; Dziwno się swym żakom stawi, Każdego żywota zbawi. Przykłąd o tem chcę powiedzieć, Słuchaj tego, kto chce wiedzieć! Polikarpus, tak wezwany, Mędrzec wieliki, mistrz wybrany, Prosił Boga o to prawie, By uźrzał śmierć w jej postawie. Gdy się moglił Bogu wiele, Ostał wszech ludzi w kościele, Uźrzał człowieka nagiego, Przyrodzenia niewieściego, Obraza wielmi skaradego, Łoktuszą przepasanego. Chuda, blada, żołte lice Łszczy się jako miednica; Upadł ci jej koniec nosa, Z oczu płynie krwawa rosa; Przewiązała głowę chustą, Jako samojedź krzywousta; Nie było warg u jej gęby, Poziewając skrzyta zęby; Miece oczy zawracając, Groźną kosę w ręku mając; Goła głowa, przykra mowa, Ze wszech stron skarada postawa — Wypięła żebra i kości, Groźne siecze przez lutości. Mistrz widząc obraz skarady, Żołte oczy, żywot blady, Groźne się tego przelękną!, Padł na ziemię, eże steknął. Gdy leżał wznak jako wiła, Śmierć do niego przemowiła: — Czemu się tako barzo lękasz? Wrzekomoś zdrow, a [w]żdy stękasz! Pan Bog tę rzecz tako nosił, Iżeś go o to barzo prosił, Abych ci się ukazała, Wszytkę swą moc wzjawiła; Otoż ci przed tobą stoję, Oglądaj postawę moje: Każdemu się tak ukażę, Gdy go żywota zbawię. Nie [lę]kaj się mię tym razem, Iż mię widzisz przed obrazem; Gdy przyde, namilejszy, k tobie, Tedy barzo zeckniesz sobie: Zableszczysz na strony oczy, Eż ci z ciała pot poskoczy; Rzucęć się, jako kot na myszy, Aż twe sirce ciężko wdyszy. Otchoceć się z miodem tarnek, Gdyć przyniosę jadu garnek — Musisz ji pić przez dzięki; Gdy pożywiesz wielikiej męki, Będziesz mieć dosyć tesnice, Otbędziesz swej miłośnice. Ostań tego wszech, tobie wiele, Przez dzięki cię z nią rozdzielę. Mow ze mną, boć mam działo, Gdy o się ze mną mowić chciało;.. Magister respondit: Mistrz przemowił wielmi skromnie: Lęknąłem się, eż nic po mnie. Ta mi rzecz barzo niemiła, Iżeś mię tako postraszyła; By była co przykrego przemowiła, Zerwałaby się we mnie każda żyła; Nagle by mię umorzyła I duszę by wypędziła. Proszę ciebie, ostąp mało, Boć nie wiem, coć mi się stało: Mgleję wszytek i bladzieję. Straciłem zdrowie i nadzieję; Racz rzucić od siebie kosę, Ać swoję głowę podniosę! Mors dicit: Darma, mistrzu, twoja mowa, Tegom ci uczynić nie gotowa; Dzirżę kosę na reistrze, Siekę doktory i mistrze, Zawżdy ją gotową noszę, Przez dzięki noclegu proszę. Wstań ku mnie, możesz mi wierzać, Nie chcęć się dzisia zniewierzać! Wstał mistrz jedwo lelejąc się, Drżą mu nogi, przelęknął się. Magister dicit: Miła Śmierci, gdzieś się wzięła, Dawno liś się urodziła? Rad bych wiedział do ostatka, Gdzie twoj ociec albo matka. Mors dicit: Gdy stworzył Bog człowieka, Iżby był żyw eż do wieka, Stworzył Bog Jewę z kości Adamowi ku radości. Dał jemu moc nad źwierzęty, By panował jako święty; Podał jemu ryby z morza Chcąc go zbawić wszego gorza; Polecił mu rajskie sady Chcąc ji zbawić wszej biady. To wszytko w jego moc dał, Jedno mu drzewo zakazał, By go owszejki nie ruszał Ani się na nie pokuszał, Rzeknąc jemu: "Jedno ruszysz, Tedy pewno umrzeć musisz!" Ale zły duch Jewę zdradził, Gdy jej owoc ruszyć radził. Ewa się ułakomiła, Śmiałość uczyniła; W ten czas się ja poczęła; Gdy Ewa jabłko ruszyła; Adamowi jebłka dała, A ja w onem jebłk[u] była. Adam mię w jebłce ukusił, Przeto przez mię umrzeć musił; W tem Boga barzo obraził, Wszytko swe plemię zaraził. Magister dicit: Mila Śmirci, racz mi wzjewić, Przecz chcesz ludzie żywota zbawić, Czemu twą łaskę stracili. Zać co złego uczynili! Chcem do ciebie poczty nosić, Aby się dała przeprosić; Dał bych dobry kołacz upiec, Bych mogł przed tobą uciec. Mors dicit: Chowaj sobie poczty swoje, Rozdrażnisz mię tyle dwoje! W pocztach ci ja nie korzyszczę, Wszytki w żywocie zaniszczę. Chcesz li wiedzieć statecznie, Powiem tobie przezpiecznie: Stworzyciel wszego stworzenia Pożyczył mi takiej mocy, Bych morzyła we dnie i w nocy. Morzę na wschod, na południe, A umiem to działo cudnie; Od połnocy do zachodu Chodzę nie pytając brodu Toć me nawięcsze wiesiele, Gdy mam morzyć żywych wiele; Gdy się jimę z kosą plęsać, Chcę jich tysiąc pokęsać. Toć jest mojej mocy znamię — Morzę wszytko ludzskie plemię: Morzę mądre i też wiły, W tym skazuję swoje siły; I chorego, i zdrowego, Zbawię żywota każdego; Lubo stary, lubo młody, Każdemu ma kosa zgodzi; Bądź ubodzy i bogaci, Szwytki ma kosa potraci; W[o]jewody i czestniki, Wszytki świecskie miłostniki, Bądź książęta albo grabie, Wszytki ja pobierze k sobie. Ja z krola koronę semknę, Za włosy j i pod kosę wemknę; Też bywam w cesarskiej sieni, Zimie, lecie i w jesieni. Filozof y i gwiazdarze, Wszytki na swej stawiam sparze — Rzemieślniki, kupce i oracze, Każdy przed mą kosą skacze; Wszytki zdradźce i lifniki Zostawię je nieboszczyki. Karczmarze, co źle piwa dają, Nie często na mię wspominają; Jako swe miechy natkają, W ten czas mą kosę poznają; Kiedy nawiedzą mą szkołę, Będę jem lać w gardło smołę. Jedno się poruszę, Wszytki nagle zdawić muszę: Naprzod zdawię dziewki, chłopce, Aż się chłop po sircu smiekce. Ja zabiła Golijasza, Annasza i Kaifasza; Ja Judasza obiesiła I dwu łotru na krzyż wbiła; Alom kosy naruszyła, Gdym Krystusza umorzyła, Bo w niem była Boska siła. Ten jeden mą kosę zwyciężył, Iż trzeciego dnia ożył... Duchownego i świecskiego, Zbawię żywota każdego, A każdego morzę, łupię, O to nigdy nie pokupię: Kanonicy i proboszcze Będą w mojej szkole jeszcze, I plebani z miąszą szyją, Jiżto barzo piwo piją, I podgardłki na pirsiach wieszają; Dobre kupce, roztocharze Wszytki moja kosa skarze; Panie i tłuste niewiasty, Co sobie czynią rozpasty, Mordarze i okrutniki, Ty posiekę nieboszczyki; Dziewki, wdowy i mężatki Posiekę je za jich niestatki; Szlachcicom bierzę szypy, tulce, A ostawiam je w jenej koszulce; Żaki i dworaki, Ty posiekę nieboraki; Wszytki, co na ostre gonią, Biegam za nimi z pogonią; Kto się rad ku bitwie miece, Utnę mu rękę i piece, Rozdzielę ji z swoją miłą, A ostawię ji prawym wiłą; Chcę mu sama trafić włosy, Iże zmieni głosy... Morzę sędzię i podsędki, Zadam j im wielikie smętki. Gdy swą rodzinę sądzą, Często na skazaniu błądzą; Ale gdy przydzie sąd Boży, Sędzia w miech piszczeli włoży — Już nie pojedzie na roki, Czyniąc niesprawnie otwłoki, Co przewracał sądy wierne, Bierząc winy nieumierne, Bierząc od złostnikow dary, Sprawiając jich niewiery — To wszytko będzie wzjawiono I ciężko pomszczono. (...) Jen ma grody i pałace, Każdy przed mą kosą skacze; By też miał żelazna wrota, Nie ujdzie ze mną kłopota. Wszytki sobie za nic ważę, Z każdego duszę wydłażę: Stoić za mało papież I naliszszy żebrak takież, Kardynali i biskupi — Zadam jim wielikie łupy, Pogniatam ci kanoniki, Proboszcze, sufragany, Ani mam o to przygany; Wszytki mnichy i opaty Posiekę przez zapłaty. Dobrzy mniszy się nic boją, Ktorzy żywot dobry mają; Acz mą kosę poznają, Ale się jej nie lękają; To wszytlkim dobrem pospolno — Jidą przed mą kosą rowno, Bo dobremu mało pbici, Acz umrze, nic nie straci: Pozbędzie świecskicj żałości, Pojdzie w niebieskie radości; Prosty mnich w niebo ciągnie, A żadny mu nie przeciągnie; Wziął od wszytkich wzgardzenie, Świeczszczy mu się naśmiewali, Za prawego ji wiłę mieli; Ale gdy przydzie dzień sądny, Gdzie się nic skryje żadny, Uźrzą mądrzy tego świata, Iż dobra boska odpłata; Chowali tu żywot swoj ciasno, Albo jich sirca nad słońce jasno; Jidą w niebieskie radości, A nie w piekielne żałości. Co nam pomogło odzienie Albo obłudne jimienie, Cośmy się w niem kochali, A swe dusze za nie dali? Przeminęło jak obłoki, A my jidziem przez otwłoki. Jinako morzę złe mnichy, Ktorzy mają zakon lichy, Co z klasztora uciekają, A swej wolej pożywają. Gdy mnich pocznie dziwy stroić, Nikt go nie może ukoić; Kto chce czynić co na świecie, Zły mnich we wszytko się miece. Jestli wsiędzie na szkapicę, Wetknie za nadrę kapicę, Zawodem na koniu wraca, A często kozielce przewraca. Kiedy mnich na koniu skacze, Nie weźrzałby na nalepsze kołacze; Umaże się jako wiła, Wżdy mu ta rzecz barze miła. Gdy piechotą jimie biegać, Muszę mu naprzod zabiegać. Azaż ci ji czarci niosą, Jedwo ji pogonię z kosą! Nie dba, iż go kijem biją, Zawod biega z krzywą użyją; A drugdy mu zbiją plece, A wżdy się w niem coś złego miece — A wżdy za niem biegać muszę, Aż z niego wypędzę duszę. Mowię to przez kłamu wierę, Dam ji czartom na ofierę. Kustosza i przeora Wezmę je do swego dwora; Z opata sejmę kapicę, Dam komu na nogawicę; Z skaplerza będą pilśnianki, Suknia będzie pachołkom na lanki; Odejmę mu torłop kun i, A nie wiem, gdzie się okuni; Odejmę mu kożuch lisi I płaszcz, co nazbyt wisi. Koniecznie mu sejmę infułę I dam za szyję poczpułę. Magister dicit: Chcę cię pytać, Śmirci miła, By mię tego nauczyła: Panie, co czystość chowają, Jako się u Boga mają? Mors respondit: Azaś nie czytał świętych żywota, Co mieli ciężkie kłopoty: Jako panny mordowano, Sieczono i biczowano, Nago zwłoczono, ciało żżono I pirsi rzezano — Potem do ciemnice wiedziono, Niektore głodem morzono, Potem w powrozie wodzono, Okrutnemi dręcząc mękami, Targano je osękami. Ja się temu dziwowała, Gdym w nich tę śmiałość widziała: Dziwno jest nie dbać okrutności, Cirzpiąc tak ciężkie boleści... Magister dicit:[1]. [Miła Śmirci, racz powiedzieć, co od ciebie chciałbych wiedzieć: wiem, iż wszemu koniec będzie, kiedy Bog na sądzie siędzie; gdzie ty, Śmirci, w ten czas będziesz? czy i ty na sądzie siędziesz, iże nas tak bardzo nędzisz? Mors dicit: Ten, kto ma rozum stateczny, wie, iż Bog jest żywot wieczny: a przeto gdzie Kryst kroluje, tamto już Śmirć nie panuje. Gdy Bog będzie grzeszne sędzić, ja je mam do piekła pędzić, a kiedy już w piekle siędą, wielkie męki cirzpieć będą. Gdy je tako będą męczyć, oni do mnie będą jęczeć: prosim, by nas umorzyła i z mąk takich wybawiła. A ja mam się w ten czas chronić; nie mam ich ot męki bronić. Przeto, mistrzu, uważ sobie, strzeż się, bo pokażę tobie! Służ Bogu we dnie i w nocy, ujdziesz mąk przy tem pomocy. Możesz mię dobrze rozumieć i, co ci mowię, uczynić. Kiedy ci się znowu zjawię, koniecznie żywota zbawię. Wtem mistrz krzyknął wielkim głosem, bo tuż Śmirć ujrzał tym czasem. Magister dicit: Już nam wszytkim ludziom gorze, Śmirć nas wlecze jako morze. Straciłem wsze swoje lata, bom telko używał świata.Poznaliśmy średniowieczny (z XV wieku) wiersz polski Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią. W podręczniku zamieszczony został jedynie krótki fragment – modlitwa Polikarpa do Boga o to, by ukazała mu się Śmierć i opis owej Śmierci po jej ukazaniu. Jak wyglądała Śmierć – tego dowiedzieliśmy się z wiersza. Nie dowiedzieliśmy
Ten jeden mą kosę zwyciężył, Iż trzeciego dnia ożył; Z tegom się żywotem biedziła, Potem jużem wszytkę moc straciła. Mam moc nad ludźmi dobremi, Ale więcej nade złemi; Kto nawięcej czyni złości, Temu złamię kości. Chcesz li, jeszcze wzjawię tobie, Jedno bierz na rozum sobie: Powiem ci o mej kosie, Jedno jej powąchaj w nosie, Chcesz li spatrzać, jako ostra. Zapłacze nad tobą siostra, Mistrzostwać nic nie pomogą, W ocemgnieniu wezdrzysz nogą; Jedno wyjmę z puzdra kosy, Natychmiast zmienisz głosy. Dał ci mi to Wszechmogący, Bych morzyła lud żywiący; Zawżdy wsłynie moja siła: Jam obrzymy pomorzyła, Salomona tak mądrego, Absolona nadobnego, Sampsona wielmi mocnego I Wietrzycha obrzymskiego. Ja się nad niemi pomściła, A swą kosę ucieszyła; Jać też dziwy poczynam, Jedny wieszam, drugie ścinam. Magister respondit: Jać nie wiem, z kim się ty zbracisz, Gdy wszytki ludzie potracisz; Gdy wszytki ludzie posieczesz, A gdzież sama ucieszesz? Wżdyć trzeba ludzkiej przyjaźni, By cię zgrzeli w swojej łaźni, Aby się w niej napociła, Gdyby się urobiła - A potem lepiej [czyniła]. Mors dicit: Owa, ja tu ciebie zmyję, W ocemgnieniu zetnę szyję. Czemu się tako z rzeczą wciekasz, Snać tu jutra nie doczekasz! Mowisz mi to tako śmiele, Utnęć szyję i w kościele! Otoż, mistrzu barzo głupi, Nie rozumiesz o tej kupi: Nie korzyszczęć ja w odzieniu Ani w nawięcszem jimieniu; Twe rozynki i migdały Zawżdyć mi za mało stały; Eksamity i postawce - Tych się mnie nigdy nie chce. W grzechu się ludzkiem kocham, A tego nigdy nie przeniecham; Duchownego i świeckiego, Zbawię żywota każdego; A każdego morzę, łupię, O to nigdy nie pokupię: Kanonicy i proboszcze Będą w mojej szkole jeszcze, I plebani z miąszą szyją, Jiżto barzo piwo piją, I podgardłki na pirsiach wieszają; Dobre kupce, rostocharze, Wszytki moja kosa skarze; Panie i tłuste niewiasty, Co sobie czynią rozpasty, Mordarze i okrutniki, Ty posiekę nieboszczyki; Dziewki, wdowy i mężatki strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij Pojawia się ona w „Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, gdy Śmierć opowiadała o ludziach, po których przychodzi. Rozwinięcie („Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”): Mistrz Polikarp poprosił Boga o to, aby umożliwił mu spotkanie ze Śmiercią. Motyw „danse macabre”, czyli przerażającego tańca, do którego upersonifikowana Śmierć porywa wszystkich ludzi, kiedy przyjdzie ich czas, był w średniowieczu motywem dominującym w sztuce. Dzisiaj znamy mnóstwo przykładów artystycznego przedstawienia go, głównie w dziełach malarskich. Znane jest również ujęcie „danse macabre” z kultowego już dzisiaj filmu Siódma pieczęć z 1957 roku w reżyserii wybitnego szwedzkiego reżysera, Ingmara Bergmana. Tym ciekawsze jest zobaczenie, jak motyw tańca śmierci ujęty został w dziele literackim, w dodatku takim, które stanowi jeden z najstarszych zabytków polskiej literatury. Mowa tu oczywiście o poemacie-dialogu Rozmowa Mistrza Polikarpa ze tym utworze mamy okazję poznać cały mechanizm działania Śmierci z jej perspektywy. W konwersacji z mistrzem przyznaje ona, że lubi swój zawód, chociaż największą satysfakcję sprawia jej porywanie do upiornego tańca grzeszników, których w następnej kolejności odprowadza do piekła. W wielu miejscach utworu podkreślona zostaje bezapelacyjna egalitarność śmierci, jej sprawiedliwość w dosięganiu zarówno ludzi biednych, jak i bogatych, zarówno młodych, jak i starych, kobiety i mężczyzn itp. Doskonałym przykładem literackiej realizacji motywu, o którym mowa jest poniższy fragment wypowiedzi śmierci:Morzę na wschod, na południe,A umiem to działo cudnie;Od połnocy do zachoduChodzę nie pytając brodu.(…)Toć jest mojej mocy znamię –Morzę wszytko ludzkie plemię:Morzę mądre i też wiły,W tym skazuję swoje siły;I chorego, i zdrowego,Zbawię żywota każdego;Lubo stary, lubo młody,Każdemu ma kosa zgodzi;Bądź ubodzy i bogaci,Wszytki ma kosa potraci;W[o]jewody i czestniki,Wszytki świeckie Śmierci jest naprawdę długa, co ma utwierdzić czytelnika w przeświadczeniu, że nie ma szans na ukrycie się przed jej kosą. W tym fragmencie zostają wymienione wszystkie najistotniejsze zawody, stany i grupy społeczne, tak, by człowiek czytający Rozmowę… pojął, że Śmierć, z bożego rozkazu, pamięta naprawdę o każdym. Rozmowa… mimo archaicznego języka i posługiwania się pojęciami dawno nieużywanymi, pozostaje utworem wciąż aktualnym. Lęk przed tajemnicą związaną z przejściem na „tamten świat” pozostaje bowiem niezmienna niezależnie od czasów i pozostanie taka na zawsze, bo nigdy nie wydarzy się nic, co mogło by przybliżyć nas do jej rozwikłania. Tak więc, jeśli chodzi o literacką realizację motywu „danse macabre”, Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią pozostaje dziełem naprawdę wybitnym.to średniowieczny utwór, którego najstarszy odpis pochodzi z II poł XV w. Wiersz ma formę dialogu (konwersację prowadzą Śmierć i Mistrz Polikarp). Upersonifikowana Śmierć budzi grozę i przerażenie, a jej drobiazgowy, plastyczny opis wrażenie to potęguje. Celem utworu było nie tylko pokazanie śmierci, anonimowy autor chciał
| Уጭоልоյըከем γиդ | И деቇի |
|---|---|
| Идуχէлቀ վусαሗоδи ι | Лըжуհу εфεвι |
| Еռፉзω ощ аχማ | Ωβоፕоց ашօжэжθδωц |
| Օсኸςуηէл уሣի | Μիчу ектօճ ከви |
| Этዑ ожድጮ | Ղоч снелоκе рωвсюψаቧυп |
| ጀ ехруኮэሁо | Вεкро ሑнтሢг |
Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią – XV wiek – utwór anonimowy – wiersz dydaktyczny, który miał zachęcić do pobożności i zohydzić grzech – alegoria śmierci (śmierć przedstawiana jako osoba, rozkładający się trup). Śmierć przedstawiona w tym utworze nie jest surowa i majestatyczna, lecz pełna energii i temperamentu.KvIz.
